Mâm cúng giỗ đơn giản nhưng đầy đủ ý nghĩa theo phong tục Việt

Mâm cúng giỗ trong phong tục Việt Nam là dịp để tưởng nhớ và tri ân tổ tiên, ông bà. Tuy nhiên, không cần phải quá cầu kỳ, bạn vẫn có thể chuẩn bị một mâm cúng giỗ đơn giản nhưng đầy đủ ý nghĩa. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng Trại hòm Khải An tìm hiểu một số món ăn cơ bản trong mâm cúng giỗ truyền thống nhé!

Mâm cúng giỗ theo phong tục Việt 

Cúng giỗ là gì?

Cúng giỗ là một nghi thức truyền thống trong văn hóa dân gian của người Việt Nam, được tổ chức để tưởng nhớ và tri ân tổ tiên, ông bà, cha mẹ đã qua đời. Mỗi năm vào ngày mất của người đã khuất, con cháu trong gia đình sẽ chuẩn bị mâm cơm, lễ vật thật chỉn chu, tươm tất. Việc làm này thể hiện lòng hiếu kính, tôn trọng đồng thời là dịp để con cháu bày tỏ lòng biết ơn đối với những người đã khuất, mong muốn tổ tiên phù hộ cho gia đình được bình an, may mắn. 

Ngày cúng giỗ được tính như thế nào?

Giỗ đầu (Tiểu tường): Diễn ra sau đúng một năm kể từ ngày mất. Đây là ngày giỗ được tổ chức trang trọng nhất.

Giỗ hết (Đại tường): Diễn ra sau 2 năm kể từ ngày mất. Đây là thời điểm kết thúc thời gian để tang vong linh được siêu thoát. 

Giỗ thường (Cát kỵ): Diễn ra từ năm thứ ba trở đi. Dịp giỗ này mang ý nghĩa tưởng nhớ, không còn mang sắc thái tang thương. 

Cách chuẩn bị mâm cúng giỗ theo phong tục Việt 

Lễ vật cơ bản trên bàn thờ

Trước khi dâng cỗ mặn lên bàn thờ gia tiên, việc chuẩn bị các lễ vật cơ bản là một phần không thể thiếu trong nghi lễ cúng giỗ của người Việt. Những vật phẩm này tuy đơn giản nhưng lại mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện lòng thành kính và sự tưởng nhớ đến người đã khuất:

• Hương

• Hoa tươi (thường là hoa huệ, cúc, ly… tránh các loại hoa có mùi nồng gắt)

• Trầu cau (1 quả cau bổ và 3–5 lá trầu têm)

• Rượu trắng

• Trà (3 chén nhỏ)

• Gạo và muối (đựng trong hai chén nhỏ)

• Vàng mã

• Đèn / Cặp nến đỏ

Mâm cỗ mặn truyền thống

Mâm cỗ mặn là phần trọng tâm trong nghi lễ cúng giỗ, phản ánh sự chu đáo và lòng hiếu thảo của con cháu đối với tổ tiên. Tùy vào phong tục từng vùng miền, mâm cỗ có thể biến tấu đa dạng, nhưng vẫn giữ những nguyên tắc hài hòa giữa các món mặn, canh, xôi và tráng miệng. Mâm cỗ thường gồm các món sau: 

• Món chính: Gà luộc nguyên con, thịt heo kho hoặc thịt đông, nem rán, giò lụa,...

• Món canh và rau: canh măng hầm xương, canh nấm hạt sen, canh rau củ, rau xào thập cẩm, dưa hành, ...

• Món cơm và xôi: Cơm trắng, xôi gấc, xôi đỗ xanh,...

• Món tráng miệng: chè, hoa quả tươi,...

Mâm cỗ chay

Ở một số nơi, người ta thường sử dụng mâm cỗ chay để tỏ lòng thành kính, không tạo nghiệp sát sinh cho người đã khuất. Mâm cỗ chay đơn giản hơn, thường gồm các món: Xôi, chè, canh rau củ hạt sen, đậu hũ kho, trái cây, bánh kẹo,...

Một số lưu ý khi chuẩn bị mâm cơm cúng

Mâm cúng giỗ không chỉ là một bữa ăn dâng lên tổ tiên, mà còn là biểu hiện của đạo lý “uống nước nhớ nguồn”

Không chỉ cần đầy đủ món ăn và lễ vật, việc chuẩn bị mâm cúng giỗ còn đòi hỏi sự chỉn chu, tinh tế và tuân thủ những điều kiêng kỵ nhất định. Những lưu ý dưới đây sẽ giúp bạn thực hiện nghi lễ một cách trang nghiêm, đúng phong tục và tránh những sai sót không đáng có:

• Bàn thờ gia tiên cần được lau dọn sạch sẽ trước khi cúng. 

• Không dùng hành, tỏi, ngũ vị tân nếu theo đúng nghi thức chay tịnh Phật giáo.

• Hạn chế gia vị nặng mùi.

• Chú trọng bày biện đẹp mắt, màu sắc hài hòa, thể hiện sự kính trọng.

Mâm cúng giỗ không chỉ là một bữa ăn dâng lên tổ tiên, mà còn là biểu hiện của đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, lòng biết ơn và sự gắn kết giữa các thế hệ trong gia đình. Dù là cỗ mặn hay chay, đơn sơ hay thịnh soạn, điều quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành kính của con cháu. Việc chuẩn bị một mâm lễ tươm tất, đúng nghi lễ sẽ không chỉ giúp gìn giữ nét đẹp truyền thống mà còn góp phần nuôi dưỡng giá trị văn hóa và tâm linh của người Việt qua từng thế hệ.

"Trọn hiếu nghĩa, an lòng người", đó là tâm niệm của Trại hòm Khải An khi sát cánh cùng gia đình trong những khoảnh khắc giây phút thiêng liêng.  Chúng tôi cung cấp đầy đủ dịch vụ tang lễ, thực hiện các nghi thức tâm linh theo phong tục một cách cẩn trọng và bằng cả tấm lòng. Khải An - tiễn đưa bằng cả trái tim, gửi gắm sự an yên.